Περίπατοι Κληρονομιάς

Γαλεριανό Συγκρότημα

Το 285 μ.Χ. ο αυτοκράτορας Διοκλητιανός (244-311) για να αναδιοργανώσει και να σταθεροποιήσει το Ρωμαϊκό κράτος, το οποίο κατά μήκος των συνόρων απειλούνταν από πολλούς εχθρούς, μοιράσθηκε την αυτοκρατορική εξουσία με έναν ικανό στρατηγό τον Μαξιμιανό (250-310μ.Χ.), ο οποίος διοικούσε τις δυτικές επαρχίες με έδρα τα Μεδιόλανα (σημ. Μιλάνο) και την Ακυληία (σημ. Αquileia Ιταλίας).

 Μερικά χρόνια αργότερα το 293 μ.Χ. ο αυτοκράτορας εγκαθίδρυσε ένα νέο πολιτικό σύστημα γνωστό ως Τετραρχία. Σύμφωνα με αυτό, η αυτοκρατορία χωρίσθηκε σε τέσσερα τμήματα που διοικούνταν από δύο Αύγουστους, οι οποίοι είχαν αντίστοιχα ως συνεργάτες και διαδόχους δύο Καίσαρες.


Ο Διοκλητιανός ανέλαβε τη διακυβέρνηση του ανατολικού τμήματος με Καίσαρα τον Γαλέριο (260-311). Η ανέγερση των ανακτόρων στη Θεσσαλονίκη ξεκίνησε στο τέλος του 3ου μ.Χ. αιώνα, όταν ο Γαλέριος ολοκλήρωσε την εκστρατεία του κατά των Περσών νικώντας το βασιλιά τους Ναρσή στην Αρμενία (298 μ.Χ). Μετά τη σημαντική αυτή νίκη, ο αυτοκράτορας επέστρεψε στη Βαλκανική (299μ.Χ.), και όρισε ως έδρα του τη Θεσσαλονίκη. Σύμφωνα με τους περισσότερους ερευνητές η πόλη υπήρξε έδρα του Γαλέριου για δύο χρονικές περιόδους, από το 298 μέχρι το 303μ.Χ. και από το 308 μέχρι το θάνατο του αυτοκράτορα, το 311μ.Χ.

Ρωμαϊκά λουτρά Αγίου Δημητρίου

Ο Ι. Ναός του Αγίου Δημητρίου χτίστηκε στα μέσα του 5ου αιώνα (413), πάνω στον τόπο του μαρτυρίου του Αγίου, από τον έπαρχο του Ιλλυρικού Λεόντιο, ο οποίος θεραπεύτηκε από ανίατη ασθένεια. Στο χώρο αυτό βρισκόταν το «στάδιο» όπου γίνονταν μονομαχικοί αγώνες. Σ’ αυτό το στάδιο μονομάχησε ο πιστός μαθητής του Αγίου Δημητρίου, Νέστορας, και κατατρόπωσε τον Λυαίο. Ολόκληρο το ισόγειο συγκρότημα του αρχαίου λουτρού, όπου ήταν φυλακισμένος ο Άγιος, διατηρήθηκε και διασκευάσθηκε σε κρύπτη του ναού, η οποία έγινε για αιώνες και παραμένει κέντρο λατρείας.
Ο αρχιτεκτονικός ρυθμός του ναού είναι πεντάκλιτη βασιλική με εγκάρσιο (κάθετο) κλίτος, διπλά υπερώα (γυναικωνίτες) και μακρές διπλές κιονοστοιχείες. Στην πορεία του χρόνου υπέστη δύο φορές καταστροφή, σε μεγάλο μέρος, από πυρκαγιά τον 7ο αιώνα (μεταξύ 629 και 639) και στις 5 και 6 Αυγούστου το 1917. Επίσης υπέστη πολλές καταστροφές και λεηλασίες κατά την άλωση της Θεσσαλονίκης από τους Σαρακηνούς το 904 και από τους Νορμανδούς το 1118. Το διάστημα 1493-1912 μετατράπηκε σε τζάμι από τους Τούρκους.
     
Η μεγάλη πυρκαγιά του 1917 μετέβαλε σχεδόν σε ερείπια τον ιστορικό Ναό και οι αναστηλωτικές εργασίες που τον αποκατέστησαν στην αρχική του μορφή διήρκησαν έως το 1948. Από τότε λειτουργεί κανονικά και αποτελεί ως μνημείο τέχνης ένα από τα πλέον υπέροχα χριστιανικά μνημεία της ελληνικής ανατολής.

Ρωμαϊκή Αγορά

 Η Αρχαία Ρωμαϊκή Αγορά είναι ένα από τα ομορφότερα στολίδια της Θεσσαλονίκης που χτίστηκε το 42 π.Χ.-138 μ.Χ., αποκαλύφθηκε στις αρχαιολογικές ανασκαφές του 1966 και βρίσκεται μεταξύ των οδών Φιλίππου, Αγνώστου Στρατιώτου, Ολύμπου και Μακεδονικής Αμύνης.
Ο χώρος της Αγοράς μοιάζει με μια χρονομηχανή που ταξιδεύει τον κάθε επισκέπτη στο παρελθόν και του γνωρίζει την ομορφιά της τότε Θεσσαλονίκης, που δεν μοιάζει καθόλου με την σημερινή. Αποτελούσε το κοινωνικό, οικονομικό, διοικητικό, πνευματικό και θρησκευτικό κέντρο όλης της πόλης. Εκεί υπήρχαν τα πιο επιβλητικά και μεγαλοπρεπή δημόσια κτίρια.

 Στην αγορά γινόταν εμπορικές συναλλαγές, συνήθως στον κεντρικό αύλιο χώρο της πόλης. Ήταν ένας ανοικτός χώρος, στον οποίο συγκεντρώνονταν οι άρρενες κάτοικοι της πόλης. Εκτός από τον εμπορικό της χαρακτήρα, η Αγορά ήταν και ο τόπος στον οποίο οι αρχαίοι συζητούσαν τις πολιτικές εξελίξεις, τα κοινά, γνωριζόνταν και φιλοσοφούσαν.

Είχε μια μεγάλη κεντρική πλατεία με μεγάλες κιονοστοιχίες, φιλοξενούσε ένα ωδείο, ένα χώρο θεαμάτων, αρχείο, νομισματοκοπείο, λουτρό, μαγαζιά και μεγάλες στοές από τις οποίες η καλύτερα σωζόμενη είναι η «κρυπτή στοά».
Η Αρχαία Ρωμαϊκή Αγορά είναι ένα από τα πρώτα αξιοθέατα της Θεσσαλονίκης που ,εμείς ως Σαλονικείς, θα σας προτείναμε να την επισκεφθείτε.

Ρωμαϊκή εξέδρα

 Στα 1492, 31 Μαρτίου , ο βασιλιάς της Ισπανίας Φερδινάνδος και η βασίλισσα Ισαβέλλα υπέγραψαν το διάταγμα που εξόριζε τους Εβραίους κατοίκους της Ιβηρικής χερσονήσου, κατά μίμηση των Εγγλέζων που εγκαινίασαν αυτήν την πρακτική στα 1290. Το μεγάλο κύμα εκπατρισμών Εβραίων που ακολούθησε στη δυτική Ευρώπη, είχε σαν αποτέλεσμα να αδειάσουν οι περιοχές της Σικελίας, της Σαρδηνίας, της Ναβάρας, της Νάπολης και της Προβηγκίας που ήταν μέχρι τότε οι τόποι διαμονής τους.

Όλοι αυτοί οι πληθυσμοί κατευθύνθηκαν στην Οθωμανική επικράτεια , που τους δέχτηκε και τους εγκατέστησε στα εδάφη της. Στην πραγματικότητα επρόκειτο για ένα μόνο επεισόδιο της σύγκρουσης του καθολικισμού με το Ισλάμ, η οποία κορυφώθηκε το 16ο αι. , και μάλιστα διέθετε και χαρακτηριστικά παγκόσμιας σύρραξης.

Το μεγαλύτερο τμήμα αυτών των "περιπλανώμενων Ιουδαίων" έφτασε και εγκαταστάθηκε στη Θεσσαλονίκη. Στα 1520 ήδη ο μισός πληθυσμός της πόλης ήταν Σεφαραδίτικος (ονομάστηκαν από την Sepharadh, περιοχή της Ισπανίας όπου ήταν εγκατεστημένοι πριν το διωγμό) , ενώ οι Χριστιανοί λιγότεροι από το ένα τέταρτο. Αυτό μοιάζει να είναι και το σημείο όπου συνέβη η τομή με το βυζαντινό παρελθόν της πόλης, σε αντίθεση με την Κωνσταντινούπολη που κατοικούνταν, παρά την άλωση, κυρίως από Χριστιανούς.
Οι νεοφερμένοι αποτέλεσαν την παραγωγική ραχοκοκαλιά της Θεσσαλονίκης, η οποία άρχισε πάλι να ακμάζει. Στέριωσαν και πλούτισαν και έγιναν παράγοντες πολιτικής και πολιτισμού και παράδοσης. Εννοείται πως οι προστριβές ανάμεσα στο χριστιανικό και το εβραϊκό στοιχείο ήταν συνεχείς. Οι επήλυδες κατάφεραν να συγκεντρώσουν τις εμπορικές συναλλαγές αφήνοντας στους Μουσουλμάνους επικυρίαρχους, που δεν χαμπάριαζαν από καπιταλισμό, την πολυτέλεια να ασχολούνται με την κρατική μηχανή και να θεραπεύουν τη θρησκεία τους