Περίπατοι Κληρονομιάς

Bey Hamam

Το Μπέη Χαμάμ είναι κτήριο της Οθωμανικής περιόδου στην Θεσσαλονίκη και βρίσκεται επί της οδού Εγνατία. Χτίστηκε το 1444, μετά την κατάληψη της Θεσσαλονίκης από τον Μουράτ Β΄, πάνω σε απομεινάρια βυζαντινών εκκλησιών. Λειτούργησε ως χαμάμ μέχρι τη δεκαετία του 1960 και αναστηλώθηκε τη δεκαετία του 80. Είναι επίσης γνωστό με το όνομα Λουτρά Παράδεισος. Σήμερα λειτουργεί ως χώρος πολιτιστικών εκδηλώσεων.

Είναι ένα διπλό χαμάμ, με το αντρικό και το γυναικείο τμήμα του να αποτελούν ενιαίο αρχιτεκτονικά σύνολο. Η είσοδος για το γυναικείο βρίσκεται στα βόρεια ενώ για το αντρικό στη νότια πλευρά. Διασώζεται επίσης πάνω από τη θύρα η κτητορική επιγραφή.


Η τρίτη αίθουσα είναι ο πιο εντυπωσιακός χώρος του χαμάμ.


Το Μπέη Χαμάμ λειτουργούσε μέχρι το 1968. Το 1972 περιήλθε στην Αρχαιολογική Υπηρεσία και σήμερα , μετά τα έργα αποκατάστασης του κτιρίου, αποτελεί χώρο ανοικτό για το κοινό.

Χαμζά Μπέη

Το Χαμζά Μπέη Τζαμί, ευρύτερα γνωστό ως Αλκαζάρ, από τον ομώνυμο κινηματογράφο που στεγάστηκε για χρόνια στην περίστυλη αυλή του τεμένους, βρίσκεται στη συμβολή της Εγνατίας οδού και της οδού Βενιζέλου στη Θεσσαλονίκη. Χτίστηκε στα 1467/68 από την κόρη του στρατιωτικού διοικητή Χαμζά Μπέη.

Το τζαμί αρχικά αποτελούταν από μια τετράπλευρη αίθουσα καλυμμένη με μολυβδοσκέπαστο τρούλο και πιθανόν είχε στοά στη δυτική πρόσοψη. Στη διάρκεια του 16ου αιώνα έγινε προσθήκη δύο ορθογώνιων θολωτών χώρων στη βόρεια και νότια πλευρά του αρχικού τζαμιού. Το 1620, ύστερα από σεισμό ή πυρκαγιά, έγινε η τρίτη ανακατασκευή του τεμένους, από τον Καπί Μεχμέτ Μπέη.


Η τοιχοποιία του αρχικού κτίσματος αποτελείται κυρίως από ζώνες πλίνθων. Στο περιστύλιο χρησιμοποιήθηκαν παλαιοχριστιανικά κιονόκρανα. Στο εσωτερικό δε του τεμένους διατηρείται ο διάκοσμος με σταλακτίτες από γυψοκονίαμα και τοιχογραφίες με φυτικά και γεωμετρικά θέματα.
Σήμερα γίνονται έργα για την αναστήλωση του τζαμιού που πρόκειται να στεγάσει τα αρχαιολογικά ευρήματα που αποκαλύπτονται από τις εργασίες για το μετρό της Θεσσαλονίκης. Απέναντι από το Χαμζά Μπέη Τζαμί βρίσκεται το Μπεζεστένι.

Μπεζεστένι

Το Μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης, είναι ένα Οθωμανικό μνημείο το οποίο κτίστηκε επί Σουλτάνου Μεχμέτ Β'. Βρίσκεται στην Θεσσαλονίκη στη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Σολωμού, απέναντι από το Χαμζά Μπέη Τζαμί και το παλιό δημαρχείο της πόλης.Το Μπεζεστένι ήταν ένας πολύ σημαντικός θεσμός των οθωμανικών πόλεων. Εκεί πωλούνταν πολύτιμα αντικείμενα, φυλάσσονταν έγγραφα και περιουσιακά στοιχεία, γινόταν έλεγχος της ποιότητας των εμπορευμάτων και καθορίζονταν οι ισοτιμίες των νομισμάτων.


Αποτελείται από έναν ορθογώνιο χώρο με μια είσοδο σε κάθε μια από τις τέσσερις πλευρές του. Εσωτερικά διακρίνεται σε έξι τετράπλευρους χώρους με επτά διπλά τόξα που στηρίζονται σε δύο κεντρικούς πεσσούς. Το κτίσμα έχει έξι μολυβδοσκέπαστους θόλους. Πριν την πυρκαγιά του 1917, που κατέστρεψε το μεγαλύτερο μέρος της πόλης, το Μπεζεστένι αριθμούσε 113 καταστήματα. Μετά την πυρκαγιά περιμετρικά του κεντρικού χώρου προστέθηκαν εξωτερικά καταστήματα.


Τις δεκαετίες του 1980 και του 1990 έγιναν εργασίες στερέωσης του κτιρίου καθώς είχε υποστεί καθίζηση και απόκλιση από την κατακόρυφο. Σήμερα στο Μπεζεστένι της Θεσσαλονίκης στεγάζονται διάφορα καταστήματα.

Λευκός Πύργος

Σύμφωνα με περιγραφές περιηγητών και παλιές απεικονίσεις της πόλης, το τείχος της Θεσααλονίκης που κατεδαφίστηκε το 1867, είχε τρεις πύργους, από τους οποίους ο ανατολικός ήταν ο Λευκός Πυργος, κτισμένος ακριβώς στο σημείο που συναντιόταν το ανατολικό με το θαλάσσιο τείχος.


Η ακριβής χρονολόγησή του δεν είναι γνωστή, αλλά είναι βέβαιο ότι κτίσθηκε στα τέλη του 15ου αι., μετά την κατάκτηση της Θεσσαλονίκης από τους Τούρκους. Στη μακρά ιστορία του ο πύργος έχει αλλάξει κατά καιρούς ονόματα και χρήσεις. Μια από αυτές ήταν η φυλακή βαρυποινιτών. Ετσι συχνά η όψη του βαφόταν με αίμα από τις συχνές εκτελέσεις των φυλακισμένων από τους Γενιτσάρους κατά τη Βυζαντινή αυτοκρατορία. Το 1890 ένας κατάδικος για να αποκτήσει την ελευθερία του άσπρισε με ασβέστη τον Πύργο και από τότε έμεινε η σημερινή ονομασία του , 'Λευκός Πύργος'.